Bảo hiểm nông nghiệp tại Việt Nam đã gặp nhiều khó khăn trong việc thu hút nông dân tham gia, mặc dù đã có những chính sách hỗ trợ từ nhà nước. Nguyên nhân chủ yếu là sự thiếu hụt các sản phẩm bảo hiểm phù hợp với nhu cầu của nông dân, cũng như những rào cản trong quy trình thực hiện.
Contents
Tình Hình Thị Trường Bảo Hiểm Nông Nghiệp
Theo ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, sau hơn 6 năm triển khai nghị định về bảo hiểm nông nghiệp (Nghị định 58/2018/NĐ-CP), kết quả đạt được vẫn còn hạn chế. Mặc dù một số sản phẩm bảo hiểm mới đã được ra mắt cho các loại cây trồng như cao su, cà phê và thủy sản, nhưng mức độ tham gia từ phía nông dân lại rất thấp.
Tại hội thảo “Giải pháp phát triển bảo hiểm nông nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) năm 2025” vừa qua tại Cần Thơ, ông Trần Minh Hiếu, đại diện Cục quản lý và giám sát bảo hiểm, nhấn mạnh rằng rủi ro bảo hiểm được phân chia theo từng loại cây trồng và vật nuôi. Cụ thể, cây lúa có phạm vi bảo hiểm gồm 19 rủi ro thiên tai, trong khi đó, các loại cây công nghiệp như cà phê và cao su chỉ được bảo hiểm rủi ro thiên tai.
Sự Giảm Sút Về Số Lượng Người Tham Gia
Mặc dù có chính sách hỗ trợ tài chính cho hộ nghèo và cận nghèo, nhưng số lượng hộ nông dân tham gia bảo hiểm trong giai đoạn 2019-2021 chỉ ở mức 16.731 hộ với tổng giá trị bảo hiểm là 146 tỉ đồng. Đến giai đoạn 2022 đến nay, con số này đã giảm xuống chỉ còn 3.630 hộ với tổng giá trị bảo hiểm gần 71 tỉ đồng.
Ông Thịnh cho biết tổng số tiền mà các doanh nghiệp bảo hiểm chi trả bồi thường thiệt hại cho nông dân chỉ khoảng 198 triệu đồng, cho thấy sự bất cập trong việc xử lý yêu cầu bồi thường.
Rào Cản Trong Việc Triển Khai Bảo Hiểm Nông Nghiệp
Ông Bùi Gia Anh, Tổng thư ký Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam, cho rằng mặc dù nhà nước và doanh nghiệp bảo hiểm rất quan tâm, nhưng việc triển khai bảo hiểm nông nghiệp gặp nhiều trở ngại lớn. Từ năm 2011 đến 2013, hơn 300.000 hộ dân đã tham gia bảo hiểm với doanh thu khoảng 394 tỉ đồng. Tuy nhiên, giai đoạn 2019-2024, 14 đơn vị cung cấp dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp chỉ đạt doanh thu 283 tỉ đồng, chiếm chưa đến 0,1% tổng doanh thu toàn thị trường bảo hiểm.
Thiếu Sản Phẩm Đáp Ứng Nhu Cầu
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do sản phẩm bảo hiểm thiếu linh hoạt và không đáp ứng được nhu cầu thực tế của nông dân. Ông Hiếu chỉ ra rằng, ví dụ như sản phẩm bảo hiểm cho tôm sú và tôm thẻ chân trắng, tỷ lệ thiệt hại lên đến 60-70% do dịch bệnh, nhưng sản phẩm bảo hiểm chỉ bao gồm rủi ro thiên tai.
Đối với cây lúa, mặc dù đây là vùng trọng điểm sản xuất lương thực của cả nước, nông dân vẫn không mặn mà với bảo hiểm vì tỷ lệ thiệt hại để được bồi thường quá thấp. Ông Huỳnh Thiện Tín, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Trường Thành, cho biết trong số 146 thành viên, chỉ có 9 người tham gia bảo hiểm cho cây lúa với diện tích 30 héc ta.
Những Thách Thức Trong Quy Trình Tham Gia
Ông Hiếu cũng nêu rõ rằng thủ tục phê duyệt hỗ trợ phí bảo hiểm quá phức tạp và mất thời gian. Các doanh nghiệp bảo hiểm cũng gặp khó khăn trong việc huy động nguồn lực và không đủ khả năng tham gia vào thị trường bảo hiểm nông nghiệp.
Ông Thịnh khẳng định rằng việc tham gia bảo hiểm giúp nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp, nhưng những thủ tục hành chính rườm rà và điều kiện khắt khe đã khiến nhiều nông dân không dám tham gia.
Cần Giải Pháp Hỗ Trợ Tốt Hơn
Ông Bùi Gia Anh nhấn mạnh rằng ngành bảo hiểm nông nghiệp cần có những giải pháp hỗ trợ tốt hơn để thu hút nông dân tham gia. Nền tảng dữ liệu và công tác quản lý rủi ro cũng cần được cải thiện để tăng tính hiệu quả của chương trình bảo hiểm.
Tóm lại
Bảo hiểm nông nghiệp tại Việt Nam hiện đang đứng trước nhiều thách thức trong việc thu hút nông dân tham gia. Mặc dù có sự quan tâm từ nhà nước và các doanh nghiệp bảo hiểm, nhưng sản phẩm thiếu đa dạng và quy trình phức tạp đang cản trở sự phát triển của thị trường này.
